Vies worden en avontuurlijk spelen zijn hartstikke belangrijk

Vies worden is tof en helemaal niet zo erg als sommige ouders denken. Er zijn signalen dat steeds minder ouders hun kinderen laten ravotten. En dat is jammer. De stedelijke ruimte is de afgelopen jaren ingrijpend veranderd. Zo rijden er meer auto’s en er zijn steeds minder speelplekken. Ook is de tijdsgeest behoorlijk veranderd: vroeger was het heel normaal dat kinderen op straat speelden, tegenwoordig is de iPad toch erg verleidelijk… Jacob Herrie is onderzoeker en heeft eerder zijn bevindingen over risicovol spelen gedeeld op de Speelbeweging. Dit keer spreken we hem over vies worden en waarom dat zo belangrijk is voor kinderen.

Waarom is risicovol spelen zo belangrijk voor de ontwikkeling van een kind?

Risicovol spelen, of avontuurlijk spelen (zoals Jacob het liever noemt), gaat erom dat kinderen op avontuur kunnen gaan in hun spel. Buiten dingen ontdekken, klimmen en klauteren, in bosjes rondscharrelen, vies worden en in of bij het water spelen. Ook maken kinderen vaak hun eigen spel, in plaats van dat ze alleen instructies opvolgen. Ze hebben zelf de regie. Avontuurlijk spelen en vies worden gaan hand in hand. Je kunt haast niet avontuurlijk spelen zonder vies te worden.

Jacob: “Tijdens het spelen kunnen er dingen misgaan. Kinderen kunnen vallen en een schaafwond of blauwe plek oplopen of komen thuis met gescheurde kleren. Zulke kleine risico’s horen erbij en het is belangrijk dat ouders dit inzien. Kinderen leren ondertussen namelijk hun eigen grenzen beter kennen. Ze doen nieuwe ervaringen op en hun zelfvertrouwen groeit. Kortom, het is goed voor de ontwikkeling van kinderen. Veel klassieke speeltuinen lenen zich trouwens niet zo goed voor het fantasierijke, avontuurlijke spel van kinderen. De speelwaarde van de ‘wipkip-schommel-glijbaan’-tuin is beperkt. Kinderen vinden het namelijk heerlijk om aan de slag te gaan met losliggende materialen (hout, takken) en ook met gereedschap: hoe heerlijk is het om zelf een hut te bouwen?” Gelukkig komen er steeds meer speeltuinen die wel aan deze behoefte voldoen, zoals natuurspeeltuin de Speeldernis in Rotterdam.

Wat maakt de Speeldernis zo’n toffe plek om te spelen?

De Speeldernis is een toffe plek waar iedereen welkom is om eigenhandig te gaan ontdekken. Er is genoeg groen en water om het avontuur in een kind aan te wakkeren. Jacob: “Het is echt het schoolvoorbeeld van een geslaagde avontuurlijke speeltuin. Niet iedereen kan zich een vies pak veroorloven, dat is begrijpelijk.” Gelukkig biedt de Speeldernis ook setjes kleding en kaplaarzen aan als dat nodig is. Voor het onderzoek sprak Jacob de directeur van de speeltuin om zo het beleidsveld te verkennen over avontuurlijk buitenspelen. Hij was zo onder de indruk van deze speeltuin.

Jacob: “Het feit dat kinderen hier vrij kunnen spelen maakt de Speeldernis een toffe plek. Het is een omgeving waar veel mag en kan. In die atmosfeer zoek je vanzelf het avontuur op. Het lijkt me ook dat ouders meer geneigd zijn om hun kinderen op zo’n plek te laten gaan. Er kan niks stuk gaan (behalve misschien wat vieze kleding) en er is geen langsrijdend verkeer dat extra risico meebrengt.”

Steeds minder kinderen mogen vies worden van hun ouders

Een reden hiervoor kan zijn dat ouders te veel bezig zijn met wat er allemaal mis kan gaan. Jacob: “Ik heb het dan niet over langsrazend verkeer. Dat gevaar moet je natuurlijk voorkomen. Als je een kind bijvoorbeeld een hamer geeft, is het denk ik goed om je af te vragen: wat kan hier nou echt misgaan? Zo lang je het in de gaten blijft houden, kun je een kind best kennis laten maken met het gebruik van zulk gereedschap. Denk bijvoorbeeld ook aan het klimmen in bomen, klauteren of ravotten met modder. Maar er kunnen ook andere redenen spelen. Bijvoorbeeld wanneer iemand geen geld heeft voor extra kleding. Dat verandert de zaak natuurlijk. Ook kan het een kwestie zijn van culturele achtergrond. Hoe zulke voorkeuren en overtuigingen werken, daar is meer onderzoek voor nodig.”

Over Jacob

Jacob woont in Utrecht en is 28 jaar. Hij heeft een Master Stadsgeografie gedaan en is nu onderdeel van een onderzoeksgroep die onderzoek doet naar risicovol spel. Hij houdt van afwisselend werk en is graag in de natuur te vinden. Meer weten over het onderzoek waar Jacob aan meewerkt? Lees dan het onderzoeksproject The Power of Risky Play. Het vorige interview lees je hier.