Vitamine D tekort voorkomen? Ga lekker buitenspelen!

Het is koud, donker en de speeltuin is leeg… In de winter is buitenspelen toch een stuk minder in trek bij kinderen. Dat is jammer, want met een dikke winterjas en handschoenen aan is het prima te doen in de winterse kou. Het is niet alleen gezellig om met vriendjes en vriendinnetjes uit de buurt samen te spelen, het is ook nog eens heel goed voor je gezondheid! Dr. ir. Trudy Voortman is epidemioloog en voedingswetenschapper bij het Erasmus MC en bij Wageningen Universiteit. Uit een langdurig onderzoek naar voedingsfactoren kwam een interessant resultaat naar voren: er is veel vitamine D tekort onder kinderen! Maar hoe kun je dat herstellen of – nog beter – voorkomen? Trudy deelt haar advies.

Onderzoekresultaat: vitamine D tekort bij kinderen

Trudy: “Natuurlijk vind ik het erg belangrijk dat kinderen veel buitenspelen en gun ook iedereen die mogelijkheid. Volwassenen overigens ook. Zowel het buiten zijn als de beweging zijn heel goed voor je gezondheid, voor je hart, longen, spieren, botten, zelfs je ogen en nog veel meer.” Zo heeft Trudy diverse onderzoeken uitgevoerd hoe voedingsfactoren invloed kunnen hebben op de gezondheid van mensen. Trudy: “Voor mijn type onderzoek verzamelen we veel gegevens van grote groepen kinderen of volwassenen. Denk bijvoorbeeld aan: wat ze eten en drinken, hoeveel ze bewegen en hoeveel tijd ze achter computers en tablets doorbrengen. Ook verzamelen we bloedmonsters en doen we veel metingen in onze onderzoekcentra. Op basis hiervan kunnen we kijken hoe gezond iedereen is en ook hoe dat in de loop van de tijd verandert. We blijven deze kinderen en volwassenen namelijk jarenlang volgen. Deze grote datasets gebruiken we in mijn onderzoeksgroep om veranderingen in gezondheid te analyseren om te zien welke rol voeding en leefstijl daarbij spelen. In een van deze studies heb ik onderzoek gedaan naar vitamine D van meer dan 4.000 kinderen in Rotterdam. Hierin zag ik dat maar liefst een derde van hen een vitamine D tekort had!”

Belang van buitenspelen

Zonlicht. Dat is wat belangrijk is voor vitamine D, geeft Trudy aan. Trudy: “En de zon schijnt iedere dag. Ook als er een wolk voor de zon zit, is er nog UV-licht van de zon wat ons bereikt. Als dat licht op onze huid valt, dan maken we vitamine D aan. Vitamine D is heel belangrijk voor het opnemen van calcium en daarmee voor onze botten en tanden. Dat is extra belangrijk als je aan het groeien bent, zodat je sterke botten ontwikkelt, maar ook als je ouder bent om te voorkomen dat de kwaliteit van de botten minder wordt.”

“Bij veel zon in de zomer bouwen we soms een extra voorraadje op.”

“In mijn onderzoek zag ik dat kinderen in de winter wat vaker een vitamine D tekort hebben dan in de zomer”, zegt Trudy. “Maar ook kinderen die weinig buitenspelen en kinderen die veel TV keken of veel tijd achter een computer doorbrengen hadden vaker een tekort dan kinderen die vaker buitenspelen. In Nederland hebben we in de winter inderdaad wat minder zonlicht en daarmee maken we minder vitamine D aan, maar alle beetjes helpen. Bij veel zon in de zomer bouwen we soms een extra voorraadje op.”

Risicogroepen voor vitamine D tekort

Sommige groepen kunnen zelf niet voldoende vitamine D aanmaken. Ouderen, zwangere vrouwen, baby’s en peuters hebben bijvoorbeeld extra vitamine D nodig. En mensen met een donkerdere huid maken minder snel vitamine D aan. Trudy: “Dat zag ik ook bevestigd in mijn onderzoek. Het vitamine D tekort kwam vaker voor bij kinderen met bijvoorbeeld een Surinaams, Turkse of Marokkaanse achtergrond.” Trudy geeft aan dat als je onder één van deze genoemde groepen valt, het heel belangrijk is om veel buiten te komen én daarnaast een vitamine D supplement te slikken.

Risico’s bij vitamine D tekort kinderen

Aan een vitamine D tekort zijn ook een aantal risico’s verbonden. Trudy: “Kinderen kunnen bijvoorbeeld minder sterke botten en tanden ontwikkelen.” In de 18^e eeuw kregen veel kinderen in Londen bijvoorbeeld O-benen, omdat ze door de hoogbouw in de stad en het binnen moeten werken aan te weinig zonlicht werden blootgesteld. Hierdoor liepen ze een vitamine D tekort op en daardoor werden hun botten zo zwak dat ze krom gingen staan. We noemen deze ziekte nog steeds wel de ‘Engelse ziekte’. “Zo extreem komt als dit gelukkig niet vaak meer voor in Nederland. Maar een kind met vitamine D tekort heeft minder sterke botten”, zegt Trudy. “En dat kan je later niet meer inhalen. Zo kan het later in je leven ervoor zorgen dat je sneller een bot breekt of dat je minder sterke spieren ontwikkelt. Niet te vergeten: vitamine D speelt ook een belangrijke rol bij het immuunsysteem. Daar wordt heel veel onderzoek naar gedaan en zou bijvoorbeeld kunnen helpen bij het voorkomen van infecties. Kortom: vitamine D is essentieel en wil je een vitamine D tekort voorkomen? Ga lekker buitenspelen!”

Over Trudy

Trudy woont inmiddels al 10 jaar in Rotterdam, waar ze voor haar werk bij het Erasmus MC naartoe is verhuisd. Naast haar werk als onderzoeker en docent bij het Erasmus MC en Wageningen Universiteit is ze zelf ook veel buiten te vinden. Ze wandelt graag langs de Maas en geniet dan van de wind en de schepen die langsvaren.