Heeft spelend vies worden effect op het immuunsysteem van kinderen?

“Wat heb jij nou weer uitgespookt?” is een bekende reactie van ouders als hun kind vies thuiskomt na het buitenspelen. Kinderen zijn vaak zo druk bezig met spelen, dat ze niet door hebben dat ze vies worden. Maar wat heeft spelend vies worden voor effecten op het immuunsysteem van kinderen? Lidwien Smit, Universitair Hoofddocent bij het IRAS (Institute for Risk Assessment Sciences) van Universiteit Utrecht, heeft onderzoek gedaan naar deze effecten en deelt hiervan de uitkomst.

De ‘hygiëne hypothese’

Volgens Lidwien is er nog nooit specifiek onderzoek gedaan naar spelend vies worden, maar wel doet zij zelf onderzoek naar de ‘hygiëne hypothese’. Deze hypothese stelt dat het immuunsysteem van kinderen ‘opgevoed’ moet worden door blootstelling aan een diversiteit van (meestal) onschuldige micro-organismen, zoals bacteriën. Lidwien: “Uit een groot aantal studies is bekend dat kinderen wonend op een boerderij veel minder vaak allergisch zijn dan kinderen die niet wonen op een boerderij. Het vermoeden is dat dit te maken heeft met andere, of méér blootstelling, aan bacteriën.”

“Het immuunsysteem van kinderen moeten we opvoeden”

Momenteel werkt Lidwien samen met een groep in München, waarmee zij de samenstelling van huisstof onderzoeken bij kinderen die van verschillende soorten boerderijen komen en kinderen die wel op het platteland wonen, maar in meer of mindere mate in contact komen met dieren en stro bijvoorbeeld. “Er zijn grote verschillen te zien tussen kinderen die wel en die niet in contact komen met koeien, stro, hooi of veevoer.” Dit specifieke thema vindt Lidwien ontzettend fascinerend. Astma en allergieën zijn in de afgelopen jaren sterk toegenomen. “Welke veranderingen in onze leefomgeving daaraan ten grondslag liggen vind ik een heel interessante vraag, want als we dit goed begrijpen kun je ook gaan denken aan preventie.”

Na buitenspelen, áltijd handen wassen

“De bodem bevat een enorme rijkdom aan, meestal onschuldige, micro-organismen. Als kinderen met modder of aarde spelen en daarbij vies worden, komen ze in aanraking met een breed palet aan micro-organismen. In theorie zou dat beschermend kunnen werken op allergie en astma.” Vies worden hoort erbij voor kinderen, zegt Lidwien. “Er is steeds meer wetenschappelijk bewijs dat laat zien dat we de bacteriën in onze (buiten) omgeving nodig hebben om ons immuunsysteem te ‘trainen’. Buitenspelen en vies worden zou daarbij dus kunnen helpen.” Wel wil Lidwien benadrukken dat goede persoonlijke hygiëne, zoals handen wassen met zeep, heel belangrijk is om infecties te voorkomen. “De ‘hygiëne hypothese’ wordt nogal eens verkeerd geïnterpreteerd als ‘we (in huis) te schoon leven’, maar dat klopt niet. Er is niets mis met een schoon huis.”

“Mijn kinderen kunnen zich heerlijk bezighouden met heksenbrouwsels en moddersoep”

De meeste kinderen vinden het erg leuk om vies te worden, zo ook de kinderen van Lidwien. “Mijn eigen kinderen en hun vriendjes kunnen zich heerlijk vermaken met heksenbrouwsels en moddersoep. Omdat mijn kinderen opgroeien in de stad, vind ik het wel lastig om ze buiten te laten spelen. Maar als ze eenmaal buiten zijn, willen ze niet meer naar binnen.”

Over Lidwien

Lidwien Smit woont samen met haar man Ronald en twee kinderen, Jelte (8) en Eline (6), in Utrecht. Na het afronden van haar studie Milieuhygiëne in Wageningen heeft Lidwien in Sri Lanka, Parijs, en Utrecht gewerkt om verschillende onderzoeken uit te voeren.