Waarom vervelen soms zo vervelend is…

“Maaaaam! Ik verveel me.” Klinkt het bekend in de oren? Het is een vaak voorkomende zin die kinderen eens in de zoveel tijd roepen. Al hebben ze bergen met speelgoed, het kan alsnog voorkomen dat ze zich vervelen. Dr. Wijnand A.P. van Tilburg is experimenteel sociaal psycholoog aan de University of Essex. Voor zijn werk doet Wijnand onderzoek naar diverse situaties en hoe mensen zich daarbij gedragen, waaronder verveling. Want niks is zo vervelend als vervelen. Toch?

Wat is vervelen?

Psychologen beschouwen ‘vervelen’ als een emotie, vertelt Wijnand. “Het is een korte, maar zeer sterke emotie. Deze emotie kan opspelen bij een bepaalde activiteit of bij het gebrek eraan. Op zo’n moment kun je je compleet zinloos voelen en ben je niet meer in staat om je te concentreren op hetgeen dat dat moment gebeurt.” En wat doe je als je je verveelt? Meestal ga je direct op zoek naar een oplossing om de verveling weer kwijt te raken.

Wijnand: “Verveling kan optreden op korte, maar ook lange termijn. Voor verveling op de lange termijn moeten we echt waakzaam zijn, want dan kan het een probleem worden. Op korte termijn je vervelen is niet eens zo slecht. Het helpt ons om alternatieven te zoeken. Zeker bij kinderen. Zij hebben een grote fantasie en gaan dan het liefst op avontuur om nieuwe dingen te ontdekken. Dat is natuurlijk juist heel positief!”

Vervelen: positief of negatief?

Tijdens het doen van onderzoek naar verveling is Wijnand erachter gekomen dat de houding van de maatschappij ten opzichte van verveling zeer negatief is, maar onderzoek laat ook zien dat het gewoon een hedendaagse emotie is. We hebben er allemaal weleens mee te maken, zegt Wijnand. “Het is echt niet gek om je te vervelen. Ik vind eigenlijk dat vervelen op de korte termijn genormaliseerd moet worden.”

“Iedereen reageert anders op verveling.”

Wijnand: “In mijn onderzoek naar verveling heb ik voornamelijk gekeken naar wat verveling doet met mensen en welk gedrag ze daardoor gaan vertonen. Zo gaan sommige mensen ongezond eten als ze zich vervelen, terwijl anderen boos worden of juist elkaar helpen om zich niet meer te vervelen.”

Een veelgestelde vraag voor Wijnand is dan ook of vervelen nu positief of negatief is. “Als deze vraag aan mij wordt gesteld, dan zeg ik altijd dat het bij verveling er echt aan ligt hoe mensen ermee omgaan. Het is niet per se goed of slecht. Je kunt het wel vergelijken met bang zijn. Soms is het juist goed om even bang te zijn, maar natuurlijk niet langdurig. Dat is eigenlijk hetzelfde als bij vervelen.”

Tips tegen verveling

Wat moeten we doen als de welbekende zin ‘ik verveel me’ door het huis wordt geroepen? Wijnand heeft voor twee situaties tips, namelijk:

• Thuis vervelen: “Je thuis vervelen gebeurt vaak in de vakantieperiode. Dan is het goed om als ouder hierop te anticiperen en hier van tevoren rekening mee te houden. Bedenk alvast een aantal activiteiten of speeltips die je met je kinderen kunt doen. Denk aan knutselen, maar ook een nieuwe speelplek in de buurt samen verkennen als je kind het écht nodig heeft.”
• Op school vervelen: “In het onderzoek van mijn collega kwam naar voren dat kinderen zich op school vervelen als ze het idee hebben dat wat ze aan het doen zijn niet belangrijk is. Maar ook als ze niets te zeggen hebben. Maak dan bijvoorbeeld duidelijk waarom het belangrijk is om te leren rekenen of geef ze een beloning. Een beloning waarbij ze ook zien dat ze aan iets bijdragen. Toen ik op de basisschool zat, zou er een nieuwe speeltuin komen, maar mijn school had geen geld. Daarom organiseerde de school een actie waarbij kinderen mee konden helpen de speelplek te realiseren door recycle materiaal te verzamelen. Het verzamelen van recycle materiaal is eigenlijk heel saai, maar doordat we meehielpen bij het krijgen van een nieuwe speeltuin, vonden we dit toch leuk om te doen. Dit is een zeer goede manier om verveling tegen te gaan! Oh, en de nieuwe speeltuin was uiteindelijk helemaal geweldig. Dat weet ik nog wel.”

Over Wijnand

Wijnand is 38 jaar, werkt in Essex in Engeland en woont daar ook samen met zijn vrouw. Naast de diverse interessante onderzoeken, die hij tijdens zijn werk uitvoert, is Wijnand veel bezig met muziek maken, programmeren en is hij graag buiten te vinden.