Minder gamen, meer spelen

Veruit de meeste vragen op ouderavonden en Mediaopvoeding.nl gaan over schermtijd. Van gamen tot socialmediagebruik. Volwassenen maken zich daar zorgen over: is mijn kind – of kleinkind – niet veel te veel daarmee bezig? En wat zijn andere manieren om zich te vermaken?

Schermtijd: wat is normaal en wat niet?

Lastige vraag! Want: “adviezen over schermtijd zijn achterhaald,” volgens hoogleraar Patti Valkenburg. Maar toch blijven zulke rapporten verschijnen. Zoals het recente rapport van de WHO. Aan adviezen over schermtijd heb je als ouder dus niet zoveel. Het levert meestal ruzie op en het maakt nogal wat uit wat kinderen met hun beeldscherm doen. Niet alles is slecht. Een computer of smartphone is immers ook in te zetten voor school, voor het instrueren van zieke klasgenoten (wat was het huiswerk?) of gewoon voor ontspanning en plezier. Niks mis mee, toch?!

Maar wat is nu normaal en wat niet? Nederlandse kinderartsen en jeugdartsen adviseren: maximaal 2 uur per dag in de basisschoolleeftijd. Mediaopvoeding.nl en Bureau Jeugd & Media splitsen het meestal op per leeftijd:

• 4-6 jaar: 10 à 15 minuten per keer, tot maximaal 1 uur per dag;
• 6-8 jaar: maximaal 1 uur per dag, verdeeld over periodes van max. 30 minuten;
• 8-10 jaar: maximaal 1 à 1½ uur beeldschermtijd per dag;
• 10-12 jaar: maximaal 2 uur beeldschermtijd per dag.

Maar uiteindelijk blijft het een kwestie van gezond verstand. En goed naar je kind of kleinkind blijven kijken, om te zien wat ze wel en niet aankunnen.

Tips om schermtijd zo kort mogelijk te houden

• Leer je kind of kleinkind om zelf zijn eigen tijd in de gaten te houden. Bijvoorbeeld of een nieuwe ‘game-missie’ nog wel kan. Een gewone eierwekker kan daarbij helpen.
• Ingebouwde software voor ‘ouderlijk toezicht’ (parental control) heeft meestal niet voldoende instelmogelijkheden. Handiger is een apart kinderslot, zoals het Windows-programma ‘ComputerTime’. Meer informatie: Wat is een goed kinderslot dat de computertijd beperkt?
• Geef een kind altijd de gelegenheid om nog even zijn game-missie af te maken, of om een YouTube-filmpje af te kijken. Niets is zo frustrerend als dat niet meer kan. Waarschuw daarom ook altijd ruim van tevoren dat de tijd er bijna opzit.
• Help je kind of kleinkind met de beleving van tijd. Want als je lekker bezig bent, heb je geen idee hoe snel een half uur omvliegt.

Ontdek ‘de buitenwereld’

Wanneer kinderen eenmaal gewend zijn geraakt aan gamen, vinden ze het vaak lastig om zichzelf op andere manieren te vermaken. Daar dien je ze dus een handje bij te helpen. Het basisprincipe is dat kinderen in de basisschoolleeftijd de buitenwereld moeten leren kennen. Dat willen ze zelf ook meestal wel, maar hoe dan?

• Neem je kinderen of kleinkinderen mee naar de bibliotheek, en leer ze hoe het daar werkt.
• Laat ze het ‘ruilspel’ doen, bij winkels in de buurt. Dus steeds iets van jezelf geven, en iets anders terugkrijgen, wat je dan weer aanbiedt bij de volgende winkel.
• Probeer zo ver mogelijk te komen met de stad- of streekbus (waar is het eindpunt?).
• Wonen jullie in een grote stad, met verschillende soorten openbaar vervoer? Probeer ze allemaal uit.
• Pak een plattegrond van jullie woonplaats, leg uit hoe de kaart werkt, drop de kinderen een flink eind verderop (mét de kaart) en laat ze op eigen kracht weer terug naar huis komen. Alleen bij echte nood mogen ze hun telefoon gebruiken.
• Doe iets dergelijks ook eens met een kompas. Of leg uit hoe je de zon kunt gebruiken (om 12 uur staat hij in het zuiden, en om 17 uur in het westen) om de richting te bepalen.
• Is er een park of een bos in de buurt? Laat ze bodemdiertjes zoeken (neem ze mee naar huis en probeer te achterhalen of ze de namen van de beestjes weten). 
• Zijn er slootjes in de buurt? Laat ze met een visnetje op zoek gaan naar waterbeestjes (en thuis de namen erbij zoeken). Grachten of kanalen? Dan lekker magneet-hengelen!
• Laat ze foto’s van muppies (reclamezuilen) maken, over een prikkelend thema. En laat ze vertellen over wat ze gezien hebben.

Zie ook: Mels (8) en Jelle (11): ‘Het is leuker en beter om niet zo vaak te gamen’ die in de Volkskrant vertelden wat ze gingen doen, bij hun ‘No Game Challenge’.

Praat erover met elkaar

Blijf in ieder geval praten, toon belangstelling, laat ze uitleggen wat er zo leuk is aan gamen, ga er eens naast zitten, en vraag wat je kind aan het doen is. Probeer dingen samen te doen, in plaats van te brommen of te mopperen. Op die manier voorkom je dat het een gevecht wordt, en valt er makkelijker te praten over het beperken van de gametijd.

Over Henk

Henk Boeke is medewerker van Bureau Jeugd & Media en eindredacteur van Mediaopvoeding.nl. Mediaopvoeding.nl is dé vraagbaak voor ouders en professionals voor vragen over media en mediagebruik van kinderen.