Ieder kind moet kind kunnen zijn

Het nieuws staat er vol mee: de vluchtelingenstroom vanuit Oekraïne naar Europa en dus ook naar Nederland. Wereldwijd zijn er echt miljoenen mensen op de vlucht voor bijvoorbeeld oorlog. Een groot deel van deze vluchtelingen zijn ook kinderen. Om gevluchte kinderen structuur, stabiliteit en ontspanning te bieden is in 2016 TeamUp ontstaan, een initiatief van Save the Children, UNICEF Nederland en War Child. Frank Velthuizen, die al sinds 2019 betrokken is bij TeamUp, vertelt over dit initiatief en waarom het écht essentieel is voor kinderen.

Welzijn verbeteren

Ieder kind moet kind kunnen zijn. Oók kinderen die op de vlucht zijn. Maar hoe zorg je daarvoor? “Dat doet TeamUp door middel van spel- en bewegingsactiviteiten,” vertelt Frank. Spelenderwijs leren kinderen omgaan met hun emoties (zoals angst of stress) en krijgen ze meer vertrouwen in zichzelf en anderen én kunnen ze bouwen aan een hoopvolle toekomst. Frank: “Vluchtelingkinderen zijn, door wat ze hebben meegemaakt tijdens het vluchten, vaak teruggetrokken, angstig en gaan sociale interactie uit de weg. De vaardigheden die ze bij TeamUp opdoen zijn gekoppeld aan psychosociale thema’s. Van samenwerken tijdens ‘spiegelen’ tot er zelf helemaal voor gaan tijdens Annemaria koekoek. Deze vaardigheden komen weer van pas in hun dagelijks leven. Wij hopen dat we voor kinderen, die in alle onzekerheid leven op zo’n moment, een vertrouwd gezicht zijn. Ze kunnen ons bijvoorbeeld heel gemakkelijk herkennen aan de T-shirts die wij bij onze aanwezigheid altijd aan hebben. Zodra ze TeamUp zien, geeft dat ze een vertrouwd gevoel.”

Structuur, stabiliteit en ontspanning bieden

Kinderen effectief bereiken die in de asielopvangcentra zitten kan voor TeamUp een uitdaging zijn. De ruimte die gezinnen hebben in een azc is namelijk hun privéterrein, en ze willen geen inbreuk op de privacy doen. Dus hoe zorgt TeamUp ervoor dat de kinderen in de azc’s zich aansluiten bij de activiteiten? Door structuur, stabiliteit en ontspanning te bieden! Frank: “Dit betekent dat we elke week op hetzelfde tijdstip komen en zoveel mogelijk dezelfde gezichten aanwezig zijn op een azc. Na een bepaalde periode is het TeamUp team een herkenningspunt voor de kinderen en is het gemakkelijker voor het team om alle kinderen op de specifieke locatie te bereiken.”

“In mijn werk praat ik veel met kinderen en bij TeamUp staat bewegen juist centraal. Het is een universele taal. Door wekelijks activiteiten te begeleiden, komt er structuur in de levens van kinderen. Ze krijgen een houvast en hebben iets om naar uit te kijken.”

– Robert, vrijwilliger

TeamUp sessies

Meedoen aan een TeamUp sessie is altijd vrijwillig. Kinderen kunnen zelf kiezen of ze komen en meedoen aan een sessie. Dit geldt ook voor iedere activiteit. Frank: “Elke sessie heeft een time-out zone. Dat is een plek die we speciaal hebben gecreëerd waarin kinderen plaats kunnen nemen als ze niet mee willen doen met een spel of gewoon even willen rusten. Het voornaamste wat kinderen uit een sessie halen is een gevoel van veiligheid, sociale verbondenheid, optimisme en zelfregulering.”

Een mooi voorbeeld is het verhaal van Jesus (9 jaar). Hij liet samen met zijn familie alles achter in Eritrea en kwam na een beangstigde tocht aan in Nederland. Het was voor hem heel erg wennen in Nederland en daarom vond hij het in het begin helemaal niet leuk. Hij sprak de taal niet en was heel teruggetrokken en afwachtend. Als Jesus start met de TeamUp activiteiten komen al zijn emoties los. Van teleurstelling na het verliezen van een potje trefbal tot een grote glimlach op zijn gezicht als hij moet samenwerken tijdens het doorgeven van een hoepel. Langzaamaan werd hij steeds meer zichzelf!

Spelen brengt iedereen samen

TeamUp is werkzaam in opvanglocaties in Nederland, maar ook op school en internationaal. Hierdoor zijn ze gewend om met kinderen uit allerlei culturen te werken. In sommige culturen is het niet gebruikelijk dat kinderen buitenspelen. Meisjes moeten bijvoorbeeld helpen in het huishouden en in sommige settings gaan jongens werken. Maar tijdens de activiteiten van TeamUp komen alle kinderen samen, ongeacht hun afkomst, leeftijd en cultuur. Frank: “Ook na vele jaren blijf ik mij verbazen over de veerkracht van kinderen. Ondanks alle negatieve ervaringen die ze hebben doorstaan zien we als de situatie enigszins genormaliseerd kan worden, door een veilige plek te bieden, kinderen weer naar school kunnen en spelen, dat veel kinderen de draad snel weer op kunnen pakken.”

“Daar doen we het voor!”

Recentelijk is de toestroom van vluchtelingen uit Oekraïne toegenomen. Frank merkt dat al serieus in zijn werk: “Wij zien dat de meeste Oekraïense kinderen vluchten met hun moeder. Hun vader is achtergebleven in Oekraïne. Zo’n situatie is niet alleen voor het kind, maar ook voor de moeder stressvol. Als ouder ben je dan bezig met wat je hebt achtergelaten, de toekomst en of ze in Nederland wel veilig zijn. Tegelijkertijd is het vluchten op zich een zeer grote stressfactor. Dit zijn allemaal omstandigheden waardoor de sociale vaardigheden zijn beschadigd.” Terwijl Frank vertelt dat ze onlangs in Polen verschillende vrijwilligers hebben getraind, laat hij een aantal foto’s zien welke hij van één van de vrijwilligers heeft ontvangen. Daarop is te zien dat de Oekraïense kinderen gezellig en zorgeloos spelen met andere kinderen. “Dit is zo mooi om te zien! Daar doen we het voor,” zegt Frank.

Over Frank

Frank is 49 jaar jong en heeft samen met Marloes twee speelse kinderen, Marvyn (7 jaar) en Fay (3 jaar). Naast zijn werk als programmaleider is hij in zijn vrije tijd vrijwilliger en bestuurslid van het Avonturenbos in Groesbeek.

Fotograaf: Julie Hrudova

In deze video vertelt vrijwilliger Robert over zijn werkzaamheden voor TeamUp: